Pod koniec ubiegłego roku Minister Rozwoju i Technologii zapowiedział nowy rządowy program dotacji do paneli fotowoltaicznych montowanych na domach wielorodzinnych zarządzanych przez wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie. Nabór wniosków, które mogą być składane przez właścicieli i zarządców budynków wielorodzinnych ruszył 1 lutego 2023 roku. Co obejmuje grant? Kto na nim skorzysta? Jak i do kiedy składać wnioski?

Jak wyjaśniał w trakcie konferencji Minister Rozwoju i Technologii – „Mieszkańcy dużych miast powinni mieć możliwość produkcji czystej energii. Dotychczasowe programy wsparcia rozwoju fotowoltaiki były tworzone głównie z myślą o budynkach jednorodzinnych, a więc o obszarach wiejskich i małych miastach. Chcemy to zmienić i maksymalnie upowszechniać niskoemisyjne źródła energii. Przyniesie to szereg korzyści dla obywateli, w tym oszczędność energii i pieniędzy, ochronę środowiska i nowe kontrakty dla biznesu”.

Celem tego programu jest realne wsparcie inwestycji fotowoltaicznych również w większych ośrodkach miejskich, co ma się odbyć przez wprowadzenie dopłat do instalacji fotowoltaicznych montowanych na domach wielorodzinnych zarządzanych przez spółdzielnie czy wspólnoty mieszkaniowe oraz wprowadzenie tzw. prosumenta lokatorskiego. Prosument lokatorski zakłada możliwość zmiany formy otrzymywanego wynagrodzenia za energię. Forma wynagrodzenia w postaci obniżenia rachunków za energię przez sprzedawcę, jak jest dzisiaj, będzie mogła zostać zmieniona na comiesięczny przelew wartości tej energii, w formie pieniężnej, na wskazane konto.

Umożliwienie spółdzielniom, wspólnotom mieszkaniowym, a także samorządom mającym w zasobach budynki wielorodzinne korzystania z dotacji na instalacje produkujące energię z odnawialnych źródeł energii ma być odczuwalne w portfelach mieszkańców budynków wielorodzinnych

Granty OZE są elementem Krajowego Planu Odbudowy, a budżet na dopłaty do inwestycji w OZE wynosi ponad 448 mln zł. Inwestycje będą realizowane w ramach Programu TERMO oraz rządowego programu wsparcia budownictwa socjalnego i komunalnego (BSK).

Przepisy regulujące kwestie związane z grantem OZE zostały wprowadzone ustawą z dnia 29 września 2022 roku o zmianie niektórych ustaw wspierających poprawę warunków mieszkaniowych, która wprowadziła do ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków zmiany w zakresie dofinansowania inwestycji związanych z OZE.

Wszystkie informacje i niezbędne do ubiegania się o wsparcie dokumenty udostępnione są na stronie Banku Gospodarstwa Krajowego. Wnioski będą przyjmowane aż do wyczerpania budżetu, więc obowiązuje zasada – kto pierwszy ten lepszy.

Przewidziane dla właścicieli i zarządców budynków wielorodzinnych wsparcie finansowe na rozwój fotowoltaiki obejmuje zakup, montaż, budowę nowej instalacji odnawialnego źródła energii lub modernizację instalacji odnawialnego źródła energii, w wyniku której zainstalowana moc instalacji wzrośnie o co najmniej 25%.Wysokość dotacji wynosi 50% kosztów przedsięwzięcia netto. Do kosztów przedsięwzięcia wlicza się koszt infrastruktury niezbędnej do funkcjonowania instalacji OZE. Dotacje dotyczą także instalacji wspomagających, czyli m.in. magazynów energii i pomp ciepła. Co istotne, aby uzyskać wsparcie nie trzeba spełnić dodatkowych warunków dotyczących np. maksymalnej wartości inwestycji.

Minister Rozwoju i Technologii wskazał, że zainteresowani zarządcy budynków wielorodzinnych powinni najpierw przygotować odpowiednią dokumentację – "Wpierw zaprosić wykonawcę, który przeliczy, ile energii można zainstalować na danym budynku, następnie złożyć wniosek na przewidywaną wartość inwestycji z prośbą o zwrot 50 proc. W ciągu 14 dni od zrealizowania inwestycji środki będą przekazywane na rzecz inwestora".

Jakie są korzyści dla mieszkańców budynków wielorodzinnych?

Minister podkreślił, iż dotychczasowe zasady rozliczania energii zostaną zmienione w taki sposób, aby zwiększyć opłacalność dla mieszkańców. W przyszłości wyprodukowana ponad autokonsumpcję energia będzie rozliczana w całości przez operatora/dystrybutora energii. Możliwe będzie zrealizowanie inwestycji instalacji o większej mocy, aniżeli tylko ta potrzebna do zasilania części wspólnych nieruchomości wielorodzinnych. Nadwyżka energii ma być oddawana do sieci i rozliczana według miesięcznych cen hurtowych, a zysk ma zasilić rachunek wspólnoty mieszkaniowej. Otrzymany zwrot ma przyczynić się do zminimalizowania kosztów utrzymania nieruchomości i umożliwić przeznaczenie tych środków na inne cele związane z zarządzeniem budynkiem (np. remonty).

Mieszkańcy nie tylko nie zapłacą lub zapłacą mniej za energię zużytą w częściach wspólnych, lecz zgodnie z wyliczeniami dokonanymi przez MRiT dodatkowo obniży się ich własny koszt zużycia. Według wyliczeń przedstawionych przez resort MRiT, przykładowy budynek z 64 mieszkaniami zużywający rocznie w częściach wspólnych 4 MWh (co przekłada się na koszt 2800 zł), z instalacją produkującą do 30 MWh na rok, da przychody dla budynku w wysokości 19.600 zł/rok. Dzięki instalacji fotowoltaicznej mieszkańcy powinni zapłacić ok. 328 zł rocznie mniej, przez kolejnych 15 lat. Resort oszacował, iż przy poziomie dotacji określonym w wysokości 50% zwrot inwestycji powinien nastąpić już po piątym roku użytkowania instalacji.

Składanie wniosków w praktyce

Na dzień 17 lutego 2023 roku dalszym ciągu są wolne środki i wnioski są przyjmowane. Nabór wniosków prowadzony jest w granicach wolnych środków, co oznacza, iż nie dojdzie do sytuacji, w której będzie więcej decyzji pozytywnych, aniżeli przewidzianego budżetu na dofinansowania. Z momentem wyczerpania puli przeznaczonej na grant OZE nie będzie jednak możliwości składania wniosków i nabór zostanie zamknięty. Wówczas na stronie BGK umieszczona zostanie stosowny komunikat, a zainteresowany, który złożył wniosek otrzyma informację o niezakwalifikowaniu do programu z powodu przekroczenia limitu środków.

Wobec powyższego, nie ma ryzyka zaistnienia sytuacji, w której wnioskodawca do prawda otrzyma pozytywną decyzję o przyznaniu dofinansowania i zrealizuje inwestycję, a następnie uzyska informacje o odmowie zwrotu 50% kosztów. Otrzymanie pozytywnej decyzji o przyznaniu dofinansowania wiąże się z jego obligatoryjną wypłatą.

Co więcej, istnieje możliwość uzyskania dodatkowego finansowania inwestycji, choć sam BGK nie oferuje takich usług. Należy pamiętać, iż w przypadku chęci uzyskania kredytu nie może dojść do podwójnego finansowania. Wnioskodawca może uzyskać dodatkowe finansowanie jedynie na część kosztów instalacji nieobjętą grantem.

Podsumowanie
Wprowadzenie grantu OZE należy ocenić pozytywnie. Dofinansowanie w wysokości 50% kosztów instalacji z pewnością zachęci właścicieli i zarządców budynków wielorodzinnych do korzystania z alternatywnych źródeł energii. Warto, aby wspólnota lub spółdzielnia planująca inwestycję w instalację fotowoltaiczną jak najszybciej rozpoczęła przygotowanie do złożenia wniosku...

Autor:

Adrianna Janicka